Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp nâng cao chất lượng chữ viết cho học sinh Lớp 2

Nội dung text: Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp nâng cao chất lượng chữ viết cho học sinh Lớp 2

1. 1 UBND HUYỆN GIA BÌNH TRƯỜNG TIỂU HỌC ĐẠI LAI SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM BIỆN PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG CHỮ VIẾT CHO HỌC SINH LỚP 2 Tác giả sáng kiến: Nguyễn Thị Hương Chức vụ: Giáo viên Đơn vị công tác: Trường TH Đại Lai Chuyên ngành: Giáo dục tiểu học Đại Lai tháng 11 năm 2022
2. 2 BÁO CÁO BIỆN PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG CHỮ VIẾT CHO HỌC SINH Mục lục Trang PHẦN I. ĐẶT VẪN ĐỀ 3 PHẦN II. NỘI DUNG 3 1. 1. Thực trạng công tác dạy học 3 2. Biện pháp nâng cao chất lượng giảng dạy 5 5 2. a) Biện pháp 1: 6 3. b) Biện pháp 2: 6 4. c) Biện pháp 3: 7 5. d) Biện pháp 4: 7 6. e) Biện pháp 5: 8 7. f) Biện pháp 6: 8. g) Biện pháp 7: 9 3. Kết quả đạt được 9 4. Kết luận 10 5. Kiến nghị, đề xuất 10
3. 3 PHẦN I: ĐẶT VẪN ĐỀ Thực tế hiện nay chữ viết của các em học sinh tiểu học chưa được đẹp, chưa đúng mẫu, sự liên kết giữa các nét chữ hoặc liên kết giữa các chữ chưa chuẩn, tốc độ viết còn chậm, học sinh sử dụng nhiều loại bút – nhiều màu mực để viết bài nên còn hạn chế trong việc giữ gìn “ Vở sạch – Chữ đẹp”. Đây là một mảng quan trọng ảnh hưởng lớn đến chất lượng học sinh và được các trường quan tâm. Nâng cao chất lượng giờ dạy để học sinh viết đúng, viết nhanh, viết đẹp thì phong trào “ Vở sạch – Chữ đẹp” mới có chất lượng. Đó là vấn đề mà bản thân của giáo viên dạy lớp 2 cần quan tâm nhiều nhất. Vậy làm thế nào để cải thiện chữ viết cho học sinh lớp 2, nâng cao chất lượng “Vở sạch – Chữ đẹp” chính vì vậy mà tôi đã chọn giải pháp: “ Một số biện pháp nâng cao chất lượng chữ viết cho học sinh lớp Hai’’. PHẦN II: NỘI DUNG 1. Thực trạng của vấn đề : a. Ưu điểm: * Nhà trường: - Cơ sở vật chất tương đối đầy đủ để phục vụ cho việc dạy và học được tốt hơn. - Phòng học thư viện đáp ứng tương đối đầy đủ đồ dùng thiết bị dạy và học. - Ban Giám hiệu luôn quan tâm, nhắc nhở giáo viên hoàn thành tốt các công việc được giao. * Giáo viên: - Hầu hết giáo viên có trình độ đạt chuẩn, được tạo điều kiện thuận lợi cho việc tiếp cận với các phương pháp dạy học đổi mới. - Các giáo viên có lòng nhiệt huyết với nghề, tích cực tìm tòi, học hỏi, vận dụng những phương pháp dạy học phù hợp để áp dụng vào giảng dạy.
4. 4 - Chương trình học, kiến thức, kĩ năng được giáo viên thiết kế theo đúng chuẩn của Bộ giáo dục và Đào tạo đề ra theo từng môn học, lớp học. * Học sinh: - Đa số các em đều ngoan ngoãn, đi học chuyên cần. - Sĩ số lớp hợp lí, thuận tiện cho việc dạy và học. b. Hạn chế và nguyên nhân hạn chế: - Nguyên nhân từ phía giáo viên: + Việc học sinh viết đúng và đẹp hay không phụ thuộc rất nhiều vào người giáo viên trực tiếp dạy học. + Qua thực tế ta thấy có nhiều giáo viên trong giờ dạy tập viết,viết mẫu cho học sinh kĩ thuật viết còn hạn chế như: - Chưa giúp học sinh nắm chắc các nét cơ bản, cấu tạo con chữ, dòng kẻ, kĩ thuật viết trong các tiết luyện viết mà chỉ nhấn mạnh độ cao các con chữ. Hướng dẫn học sinh viết chưa theo từng đối tượng học sinh. - Nguyên nhân từ phía học sinh: + Nguyên nhân chủ yếu do học sinh chưa nắm được các nét cơ bản, cấu tạo chữ ghi âm, vần, tiếng, dấu thanh, chưa nắm vững quy trình viết chữ cái, luật chính tả, quy trình nối các nét trong chữ ghi tiếng nên chữ viết mới sai độ cao. Một số em chưa biết cách cầm bút và ngồi học đúng tư thế. + Đa số các em không có thói quen rèn chữ viết, không có ý thức trong việc rèn chữ viết, thậm chí không quan tâm đến chữ viết đẹp hay xấu. + Vẫn còn một số học sinh chưa nghiêm túc nghe giảng lúc đầu, các em chưa cẩn thận khi viết, các em muốn viết nhanh để hoàn thành bài viết nhằm ghi “thành tích” với giáo viên và các bạn - Nguyên nhân từ phía phụ huynh: + Đa số các em ở nhà với ông bà, bố mẹ đi làm xa, nên sự quan tâm còn hạn chế. Các em không được quan tâm dạy dỗ, bố mẹ “phó mặc” cho giáo viên. Đó cũng là một trong những nguyên nhân dẫn đến các em rèn chữ khó khăn.
5. 5 + Thời gian gần đây tôi nhận thấy số học sinh tăng động giảm chú ý có phần tăng so với các năm trước. - Từ những nguyên nhân trên dẫn đến chất lượng chữ viết chưa đạt yêu cầu .Điều đó ảnh hưởng không nhỏ đến chất lượng học môn Tiếng Việt nói riêng và các môn học khác nói chung. Bởi vậy, tôi luôn suy nghĩ và tìm ra một số giải pháp để nâng cao chất lượng chữ viết cho lớp mình phụ trách. 2. Biện pháp nâng cao chất lượng giảng dạy: a) Biện pháp 1: Giáo viên nắm chắc kiến thức, viết tốt mẫu chữ quy định để dạy học sinh. * Mục tiêu: Giúp học sinh nhận biết được các nét cơ bản và biết cách viết các nét đúng quy định. * Cách thực hiện: Trước hết, giáo viên phải nắm chắc cấu tạo, quy trình chữ viết theo đúng mẫu chữ viết trong trường Tiểu học: Cụ thể: * Về mẫu chữ - mẫu chữ cái viết thường - Các chữ cái được viết với độ cao 2,5 li: b, l, h, k, g, y. - Các chữ cái được viết với độ cao 2 li: d, đ, p, q. - Các chữ cái được viết với độ cao 1,5 li: t. - Các chữ cái được viết với độ cao 1,25 li: r, s. - Các chữ cái còn lại được viết với độ cao 1 li: o, ô, ơ, a, ă, â, u, ư, i, c, e, ê, n, m, x, v. - Các dấu thanh được viết trong phạm vi 1 ô vuông có cạnh 0,5 li. * Mẫu chữ cái viết hoa. Các chữ cái được viết với độ cao 2,5 li, riêng hai chữ cái được viết với độ cao 4 li là Y và G. * Mẫu chữ số được viết với độ cao 2 li. - Ngoài nắm vững mẫu chữ giáo viên còn phải viết đúng, viết đẹp. Bởi học sinh Tiều học, thường hay bắt chước giáo viên. Vì thế tôi phải thường xuyên tự luyện chữ của mình sao cho đúng, đẹp. Mỗi năm học tôi đều có vở tập viết của mình viết sẵn, vừa để
6. 6 luyện chữ vừa thuận tiện cho việc hướng dẫn, làm mẫu cho học sinh tập viết. Bên cạnh đó tôi còn sưu tầm những bài viết, vở viết sạch đẹp của những học sinh năm trước để giới thiệu cho học sinh học tập. b) Biện pháp 2: Dạy học sinh có cách cầm bút và ngồi viết đúng * Mục tiêu: Học sinh biết cách cầm bút và ngồi đúng tư thế khi viết. * Cách thực hiện: - Để học sinh có thể tránh được cái gọi là “ Bệnh học trò” (tức là bệnh cong vẹo cột sống, bệnh cận thị) thì giáo viên phải luyện cho học sinh có một tư thế ngồi thật đúng, thật thoải mái để học sinh bắt chước. Ngay mỗi đầu giờ tiết tập viết tôi đều cho học sinh ngồi đúng tư thế, lưng thẳng, ngực không áp vào bàn, hai chân đặt song song, vuông góc với mặt đất, tay phải cầm bút, tay trái giữ mép vở, vai ngang bằng, đầu hơi cúi để cách vở khoảng 25 – 30cm (tôi cho học sinh chống cùi chỏ tay trên mặt bàn, ngửa bàn tay ra, áp trán vào sát lòng bàn tay để ước lượng khoảng cách mặt với vở). Cách cầm bút tôi cũng làm mẫu và hướng dẫn tỉ mỉ: Ngón cái và ngón trỏ đặt ở phía trên, ngón giữa ở phía dưới đỡ đầu bút, cách đầu bút khoảng một đốt ngón tay, cán bút nghiêng bên phải cổ tay, khi viết đưa bút nhẹ nhàng không ấn mạnh. - Khi học sinh nắm được cách cầm bút, cách ngồi đúng tư thế, trước khi viết tôi thường cho học sinh nhắc lại và thực hiện theo đúng quy định: “ Tay phải cầm bút bằng ba đầu ngón tay, tay trái giữ mép vở, lưng thẳng, đầu hơi cúi, ngực không tì vào bàn”. Trong quá trình học sinh viết rất hay quên, thay đổi tư thế ngồi đúng, lúc đó tôi lại phải kiên nhẫn chỉnh sửa cho từng em. Lặp đi lặp lại nhiều lần các em cũng dần dần ngồi đúng. Để viết dễ, chữ đẹp tôi còn hướng dẫn các em cách để vở hơi chếch bên trái, khi viết xuống những dòng dưới các em tự đẩy vở lên trên để cánh tay luôn tì lên mặt bàn làm điểm tựa khi viết. c) Biện pháp 3 : Dạy cho học sinh có kĩ thuật viết đúng và viết đẹp. * Mục tiêu: Học sinh nắm chắc các kĩ thuật khi thực hành viết chữ. * Cách thực hiện:
7. 7 - Ngay từ đầu, Giáo viên hướng dẫn học sinh nắm được các thuật ngữ: Dòng kẻ ngang 1, dòng kẻ ngang 2, , dòng kẻ ngang 5; dòng kẻ dọc 1, dòng kẻ dọc 2, , dòng kẻ dọc 5”. Học sinh nắm chắc cách viết các nét sẽ nắm chắc cấu tạo của từng chữ cái và việc nối chữ thành chữ dễ dàng hơn. Để học sinh viết không bị rời rạc, đứt nét phải nhấn mạnh hơn chỗ nét nối chữ thứ nhất là chỗ rê bút, nhắc các em viết liền mạch đến đâu mới được nhấc bút, kết hợp phần đầu học chữ ghi âm, học âm nào học sinh nắm chắc độ cao, độ rộng, từng nét, từng chữ. Khi dạy sang phần vần tuy không cần hướng dẫn quy trình viết từng chữ song tôi vẫn thường xuyên cho học sinh nhắc lại độ cao các chữ cái, những chữ cái nào có độ cao bằng nhau, khoảng cách giữa các chữ cái trong một chữ, giữa chữ với chữ. d) Biện pháp 4: Khắc sâu những chi tiết mà học sinh thường gặp khó khăn. * Mục tiêu: Học sinh nắm được vị trí đặt dấu thanh và đặt dấu thanh đúng khi viết chữ. * Cách thực hiện: - Đó là, giáo viên cần nhấn mạnh chỗ ghi dấu thanh với vần, từng loại vần, cái khó với học sinh là không biết ghi dấu thanh ở vị trí nào nhất là những chữ có từ hai, ba chữ cái trở lên. Khi dạy mỗi vần mới, cuối cùng tôi đều cho học sinh nhận xét chốt lại những chữ ghi vần đó thì viết dấu thanh ở chữ cái ghi âm gì. Đặc biệt ở bài ôn tập mỗi loại vần tôi đều khắc sâu vị trí ghi dấu thanh. Với chữ có dấu phụ là dấu mũ như ô, ơ, ê thì thanh sắc, huyền, hỏi phải ghi ở bên phải dấu mũ, còn thanh ngã thì ghi ở giữa, phía trên của dấu mũ, các dấu thanh phải ngay ngắn, cân đối và nằm đúng dòng ly quy định, không được chạm vào chữ cái hay dấu phụ. e) Biện pháp 5: Xây dựng chương trình và phương pháp dạy học cụ thể cho mỗi phần học, mỗi tiết học tập viết cũng như mỗi phần luyện tập. * Mục tiêu: Học sinh nắm chắc nội dung bài học. * Cách thực hiện: Với mỗi giờ tập viết, tôi đều thực hiện đầy đủ các bước hướng dẫn học sinh quan sát, nhận xét, giáo viên viết mẫu, bảng lớp, hướng dẫn học sinh viết vào vở đến bước nhận xét và chữa bài.
8. 8 Khi hướng dẫn học sinh thực hành luyện viết tôi luôn quan tâm theo dõi hoạt động viết chữ của học sinh để kịp thời nhắc nhở và uốn nắn, giúp đỡ để học sinh viết đúng hoặc biểu dương những học sinh viết đẹp; giúp học sinh thấy rõ thành công hay hạn chế trong bài tập viết của các em. Trong quá trình dạy viết, tôi còn để học sinh tự nhận xét chữ viết bằng cách đưa chữ mẫu để học sinh so sánh. Tốc độ viết cũng ảnh hưởng rất lớn đến chất lượng chữ viết. Thời gian đầu tôi cho các em viết chậm. Khi viết đẹp tôi mới cho các em tăng dần tốc độ viết, tạo cho các em thói quen khi viết xong mỗi chữ, mỗi từ, nhẩm lại kiểm tra độ chính xác. Một phương pháp không thể thiếu khi rèn chữ viết là phương pháp luyện tập, mỗi học sinh các em chuẩn bị 2 loại vở là vở ô ly (loại giấy đẹp) và vở thực hành luyện viết để hướng dẫn tập viết ở nhà và luyện tập vào giờ học tăng (buổi chiều). Mỗi loại vở tôi đều thường xuyên nhận xét cụ thể, nêu ưu khuyết điểm cho từng em và cách cần khắc phục. Việc luyện viết theo nhóm nét rất hiệu quả để các em viết đẹp, nắm chắc mẫu chữ. Tôi chia chữ viết thành các nhóm để rèn luyện như sau: - Nhóm nét cong các chữ: o, ô, ơ, c, x. - Nhóm nét móc gồm: m, n, u, ư, i, t, v. - Nhóm nét khuyết gồm: b, l, h, k, g, y. - Nhóm nét thắt gồm: r, s, e, ê. - Nhóm nét cong và nét móc gồm: a, ă, â, d, đ. - Nhóm nét cong và nét sổ gồm: p, q. Khi dạy học sinh cỡ chữ nhỏ tôi cũng thường xuyên luyện theo cách đó giúp các em nhớ lâu, đều nét, đúng độ cao các chữ cái. g) Biện pháp 6: Chuẩn bị cơ sở vật chất đầy đủ phục vụ cho dạy – học tập viết. * Mục tiêu: Học sinh được trang bị đầy đủ phương tiện và đồ dùng học tập. * Cách thực hiện: Ở lớp ngoài sự trang bị sẵn có như bàn, ghế đúng quy cách, các thiết bị ánh sáng đầy đủ, tủ đựng đồ dạy – học; tôi còn treo thêm mẫu chữ viết. Kẻ bảng lớp để thuận
9. 9 tiện cho việc dạy tập viết như: có bảng kẻ những dòng li phóng to như vở tập viết để viết mẫu và hướng dẫn viết vở. Tôi thường xuyên phối hợp với phụ huynh của lớp để giúp đỡ các em. Ngay từ buổi họp phụ huynh đầu năm tôi đã bàn bạc, thống nhất về sự chuẩn bị và cách dạy kèm cặp các em ở nhà. Tôi đề nghị cha mẹ học sinh chuẩn bị cho các em bàn học, góc học tập đủ ánh sáng, vở 48 trang có bìa bọc. Biện pháp 7: Tổ chức các trò chơi và phong trào thi đua “ Giữ vở sạch - Viết chữ đẹp”. * Mục tiêu: Củng cố kiến thức, rèn kĩ năng nhận biết và kĩ thuật viết cho học sinh. * Cách thực hiện: Để dạy – học tập viết thành công phải có sự hướng dẫn tỉ mỉ, từng li, từng tí của giáo viên. Mặt khác, giáo viên còn phải hiểu tâm lí lứa tuổi học sinh. Không nên cho các em ngồi viết liền trong một thời gian dài, dễ gây mỏi tay và chán. Cần thường xuyên tổ chức các trò chơi thi viết chữ đẹp trong mỗi tiết học. Tổ chức thi “Giữ vở sạch – Viết chữ đẹp” trong từng tháng. Động viên khen ngợi kịp thời những tổ hay cá nhân thực hiện tốt. Đặc biệt tuyên dương cho các tổ hay cá nhân có tiến bộ, tạo cho học sinh sự hứng khởi hăng hái thi đua rèn luyện. 3. Kết quả đạt được: Qua giảng dạy và tham khảo ý kiến đồng nghiệp, tôi đã nghiên cứu và xây dựng các biện pháp nâng cao chất lượng chữ viết cho học sinh. Tôi đã áp dụng những biện pháp trên với phạm vi là học sinh lớp 2B, trường Tiểu học Đại Lai năm học 2022-2023. Qua việc áp dụng phương pháp trên vào việc hướng dẫn học sinh viết, tôi thấy kết quả đã có những chuyển biến nhất định. Với các biện pháp nêu trên, tôi đã thực hiện và trong suốt quá trình giảng dạy tôi thấy chất lượng tập viết lớp tôi được nâng lên rõ rệt. Để thấy được sự tiến bộ của học sinh, trước khi áp dụng biện pháp và sau khi áp dụng biện pháp tôi đều tiến hành khảo sát học sinh và thu được kết quả như sau:
10. 10 Thời điểm TS TSHS Đạt Chưa đạt đánh giá HS được KS SL % SL % Đầu năm học 30 30 15 50 15 50 Giữa học kì I 30 30 25 83,3 5 16,7 Đối chứng kết quả trước và sau khi áp dụng biện pháp tôi thấy các em nhận biết chữ tốt,viết đúng và đều nét. Tôi thấy giải pháp tôi đưa ra có tính khả thi. 4. Kết luận: - Qua một thời gian áp dụng, tôi thấy học sinh lớp có những chuyển biến rõ rệt về chữ viết. Các em viết nắn nót cẩn thận hơn khi viết. Các em luôn tự giác trong học tập, sách vở giữ sạch đẹp. Vở viết của học sinh đảm bảo chất lượng, chữ viết đúng mẫu, tốc độ viết đúng quy định. Bản thân giáo viên khi dạy cũng thấy hứng thú nâng cao chất lượng giờ dạy tốt hơn. 5. Kiến nghị, đề xuất: a. Đối với tổ chuyên môn: Tổ chức các buổi dự giờ, hội giảng “ Nâng cao chất lượng chữ viết” để giáo viên chúng tôi có dịp được chia sẻ học hỏi các phương pháp và kỹ thuật rèn chữ tốt hơn cho học sinh. b. Đối với Lãnh đạo nhà trường: Tổ chức cho học sinh giao lưu chữ viết vào các ngày: 20/11; 26/03. c. Đối với Phòng Giáo dục và Đào tạo: Phòng Giáo Dục tổ chức chuyên đề cụm, huyện về chữ viết để giáo viên giao lưu học hỏi kinh nghiệm với giáo viên các trường trong huyện.
11. 11 Bằng kinh nghiệm thực tiễn nhiều năm giảng dạy lớp 2. Tôi đã trình bày các giải pháp nâng cao chất lượng chữ viết cho học sinh lớp 2 trong giải pháp này. Với khả năng còn nhiều hạn chế và ít kinh nghiệm nghiên cứu, tôi xin nêu lên vài ý kiến nhỏ như trên . Kính mong các thầy cô giáo, mong các bạn đồng nghiệp góp ý bổ sung thêm cho bản báo cáo này hoàn thiện hơn. Xin trân trọng cảm ơn! Xác nhận của nhà trường Gia Bình, ngày 16 tháng 10 năm 2022 GIÁO VIÊN NGUYỄN THỊ HƯƠNG